परिचय :-
हृदयविकाराचा झटका, ज्याला मायोकार्डियल इन्फ्रक्शन देखील म्हणतात, ही गंभीर वैद्यकीय आणीबाणी आहे ज्यात त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे. हृदयविकाराचा झटका, त्यांची कारणे, लक्षणे आणि हृदयाच्या आरोग्याला चालना देण्यासाठी आणि अशा जीवघेण्या घटनांचा धोका कमी करण्यासाठी प्रतिबंधात्मक उपायांची सर्वसमावेशक माहिती असणे महत्त्वाचे आहे. या ब्लॉगमध्‍ये, आम्‍ही हृदयविकाराचा झटका येण्याच्या गुंतागुंतींचा सखोल अभ्यास करू, जिच्‍यामुळे प्राण वाचू शकतात अशा महत्‍त्‍वपूर्ण माहितीवर प्रकाश टाकू.
हृदयाचा रक्तप्रवाह गंभीरपणे कमी किंवा अवरोधित झाल्यास हृदयविकाराचा झटका येतो. हृदयाच्या (कोरोनरी) धमन्यांमध्ये चरबी, कोलेस्टेरॉल आणि इतर पदार्थ जमा झाल्यामुळे हा अडथळा येतो. फॅटी, कोलेस्टेरॉल-युक्त ठेवींना प्लेक्स म्हणतात. प्लेक तयार होण्याच्या प्रक्रियेला एथेरोस्क्लेरोसिस म्हणतात.
काहीवेळा, एक फलक फुटू शकतो आणि एक गठ्ठा तयार होऊ शकतो ज्यामुळे रक्त प्रवाह अवरोधित होतो. रक्तप्रवाहाच्या कमतरतेमुळे हृदयाच्या स्नायूचा काही भाग खराब किंवा नष्ट होऊ शकतो.
हृदयविकाराचा झटका समजून घेणे :-
हृदयविकाराचा झटका येतो जेव्हा हृदयाच्या स्नायूच्या एका भागाला रक्तपुरवठा अवरोधित होतो, सामान्यतः रक्ताच्या गुठळ्यामुळे. ब्लॉकेजमुळे ऑक्सिजन समृद्ध रक्त प्रभावित भागात पोहोचण्यापासून प्रतिबंधित करते, ज्यामुळे ऊतींचे नुकसान किंवा मृत्यू होतो. जरी हृदयविकाराचा झटका अचानक आणि अनपेक्षितपणे येऊ शकतो, ते बहुतेकदा कोरोनरी धमन्यांमध्ये हळूहळू फॅटी जमा होण्याचे परिणाम असतात, ज्याला एथेरोस्क्लेरोसिस म्हणतात.
लक्षणे :-
हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे वेगवेगळी असतात. काही लोकांमध्ये सौम्य लक्षणे असतात. इतरांना गंभीर लक्षणे आहेत. काही लोकांना कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत.
हृदयविकाराच्या सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- छातीत दुखणे जे दाब, घट्टपणा, वेदना, पिळणे किंवा दुखणे असे वाटू शकते
- वेदना किंवा अस्वस्थता जी खांदा, हात, पाठ, मान, जबडा, दात किंवा कधीकधी वरच्या पोटापर्यंत पसरते
- थंड घाम
- थकवा
- छातीत जळजळ किंवा अपचन
- हलके डोके किंवा अचानक चक्कर येणे
- मळमळ
- धाप लागणे
- स्त्रियांना असामान्य लक्षणे असू शकतात जसे की मान, हात किंवा पाठीत थोडासा किंवा तीक्ष्ण वेदना जाणवणे. काहीवेळा, हृदयविकाराच्या झटक्याचे पहिले लक्षण म्हणजे अचानक हृदयविकाराचा झटका येणे.
काहींना अचानक हृदयविकाराचा झटका येतो. परंतु बर्याच लोकांना चेतावणी चिन्हे आणि लक्षणे तास, दिवस किंवा आठवडे अगोदर असतात. छातीत दुखणे किंवा दाब (अँजाइना) जो सतत होत राहतो आणि विश्रांती घेतल्याने दूर होत नाही, ही पूर्वसूचना असू शकते. हृदयाच्या रक्त प्रवाहात तात्पुरती घट झाल्यामुळे एंजिना होतो.
हृदयविकाराचा झटका कारणे :-
हृदयाला होणारा रक्तपुरवठा अचानक खंडित झाल्यामुळे हृदयविकाराचा झटका येतो. या पुरवठ्याशिवाय, हृदयाच्या स्नायूंना नुकसान होऊ शकते आणि ते मरण्यास सुरवात करतात.
कोरोनरी हृदयरोग :-
कोरोनरी हृदयरोग (CHD) हे हृदयविकाराचे प्रमुख कारण आहे. CHD ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये कोरोनरी धमन्या (हृदयाला रक्ताचा पुरवठा करणाऱ्या प्रमुख रक्तवाहिन्या) कोलेस्टेरॉलच्या साठ्याने अडकतात. या ठेवींना प्लेक्स म्हणतात.
हृदयविकाराचा झटका येण्यापूर्वी, एक फलक फुटतो (फुटतो), ज्यामुळे फाटण्याच्या ठिकाणी रक्ताची गुठळी तयार होते. गठ्ठा हृदयाला रक्तपुरवठा रोखू शकतो, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका येतो.
- धूम्रपान
- उच्च चरबीयुक्त आहार
- मधुमेह
- उच्च कोलेस्टरॉल
- उच्च रक्तदाब (उच्च रक्तदाब)
- जास्त वजन किंवा लठ्ठ असणे
कमी सामान्य कारणे :-
काही कमी सामान्य कारण येथे वर्णन केले आहे.
औषधांचा गैरवापर
कोकेन, ऍम्फेटामाइन्स (स्पीड आणि मेथॅम्फेटामाइन्स (क्रिस्टल मेथ) सामान्य उत्तेजक वापर केल्याने कोरोनरी धमन्या अरुंद होऊ शकतात, रक्त येऊ शकते आणि हृदयविकाराचा झटका तयार करू शकतो.
कोकेनच्या वापरकर्त्या हृदयविकाराचा झटका हे तरुण लोकांमध्ये अचानकपणे सर्वात सामान्य आहे.
रक्तातील ऑक्सीजनची कमी (हायपोक्सिया)
कार्बन मोनॉक्साईड विषबाधा मूळ किंवा फुफ्फुस सामान्य कार्य कमी घटक रक्त ऑक्सिजनची क्षमता कमी, हृदयाला ऑक्सिजनरहित रक्त प्राप्त होईल.
हृदयविकाराच्या हृदयाला इजा होईल, हृदयविकाराचा झटका येईल.
जोखीम घटक:
हृदयविकाराचा झटका येण्याच्या जोखमीमध्ये अनेक घटक योगदान देतात. यात समाविष्ट:
- वय (वयानुसार धोका वाढतो)
- लिंग (पुरुषांना रजोनिवृत्तीपूर्व स्त्रियांपेक्षा जास्त धोका असतो)
- हृदयरोगाचा कौटुंबिक इतिहास
- उच्च रक्तदाब
- उच्च कोलेस्टेरॉल पातळी
- धुम्रपान
- लठ्ठपणा किंवा जास्त वजन
- मधुमेह
- बैठी जीवनशैली
- तणाव आणि जास्त प्रमाणात मद्यपान
प्रतिबंधक धोरणे:
हृदयविकाराचा झटका रोखण्यासाठी हृदय-निरोगी जीवनशैलीचा अवलंब करणे समाविष्ट आहे. विचार करण्यासाठी येथे काही प्रमुख धोरणे आहेत:
- फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, दुबळे प्रथिने आणि निरोगी चरबीने समृद्ध संतुलित आहार ठेवा.
- नियमित शारीरिक क्रियाकलाप, जसे की एरोबिक व्यायाम आणि ताकद प्रशिक्षण, हृदयाला मजबूत करू शकते आणि संपूर्ण हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य सुधारू शकते.
- धूम्रपान सोडा आणि दुय्यम धुराचा संपर्क टाळा.
- ध्यान, दीर्घ श्वासोच्छवासाचे व्यायाम किंवा छंदांमध्ये गुंतणे यासारख्या तंत्रांद्वारे तणाव पातळी व्यवस्थापित करा.
- औषधोपचार, जीवनशैलीत बदल आणि नियमित तपासण्यांच्या संयोजनाद्वारे रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करा.
- अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित करा आणि जास्त मद्यपान टाळा.
- संतुलित आहाराचे पालन करून आणि नियमित शारीरिक हालचाली करून निरोगी वजन राखा.
हृदयविकाराचा मुख्य उपचार कोणता?
तुम्हाला हृदयविकाराचा झटका आला असेल तर, अवरोधित धमनी उघडण्यासाठी शस्त्रक्रिया किंवा प्रक्रिया केली जाऊ शकते. हृदयविकाराच्या झटक्यावर उपचार करण्यासाठी शस्त्रक्रिया आणि प्रक्रियांचा समावेश होतो: कोरोनरी अँजिओप्लास्टी आणि स्टेंटिंग. ही प्रक्रिया बंद झालेल्या हृदयाच्या धमन्या उघडण्यासाठी केली जाते.
ईसीजी हृदयविकाराचा झटका ओळखू शकतो का?
ईसीजी महत्वाचे आहे कारण: ते हृदयविकाराच्या निदानाची पुष्टी करण्यास मदत करते. तुम्हाला कोणत्या प्रकारचा हृदयविकाराचा झटका आला हे निर्धारित करण्यात मदत होते, जे सर्वात प्रभावी उपचार निर्धारित करण्यात मदत करेल.
हार्ट ब्लॉकेजची चाचणी काय आहे?
हृदय (हृदय) सीटी स्कॅन.
हृदयाचे सीटी स्कॅन हृदयाच्या धमन्यांमध्ये कॅल्शियमचे साठे आणि अवरोध दर्शवू शकते. कॅल्शियमचे साठे रक्तवाहिन्या अरुंद करू शकतात. कधीकधी या चाचणी दरम्यान IV द्वारे रंग दिला जातो. हा रंग हृदयाच्या धमन्यांची तपशीलवार चित्रे तयार करण्यात मदत करतो.
सामान्य हार्ट ब्लॉकेज म्हणजे काय?
हार्ट ब्लॉक, ज्याला AV ब्लॉक देखील म्हणतात, जेव्हा तुमच्या हृदयाचे ठोके नियंत्रित करणारे विद्युत सिग्नल अंशतः किंवा पूर्णपणे ब्लॉक केले जातात. यामुळे तुमच्या हृदयाचे ठोके मंद होतात किंवा धडधडणे वगळते आणि तुमचे हृदय प्रभावीपणे रक्त पंप करू शकत नाही. लक्षणांमध्ये चक्कर येणे, बेहोशी होणे, थकवा येणे आणि श्वास लागणे यांचा समावेश होतो.
वैद्यकीय मदत घेणे:
आपल्याला हृदयविकाराचा झटका आल्याचा संशय असल्यास, त्वरित वैद्यकीय मदत घेणे महत्वाचे आहे. आपत्कालीन सेवांना कॉल करा आणि मदतीची प्रतीक्षा करत असताना शांत राहण्याचा प्रयत्न करा. उशीर करू नका किंवा अजिबात संकोच करू नका, कारण हृदयविकाराच्या झटक्यावर उपचार करण्याची वेळ महत्त्वाची आहे.
निष्कर्ष :
हृदयविकाराच्या झटक्याचे घातक परिणाम होऊ शकतात, परंतु कारणे समजून घेऊन, लक्षणे ओळखून आणि प्रतिबंधात्मक उपायांचा अवलंब करून आपण जोखीम लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतो. संतुलित जीवनशैलीचे नेतृत्व करून, नियमित तपासणी करून आणि त्रासाच्या पहिल्या लक्षणावर वैद्यकीय मदत मिळवून हृदयाच्या आरोग्यास प्राधान्य देणे महत्त्वाचे आहे. लक्षात ठेवा, आज आपल्या हृदयाची काळजी घेतल्याने उद्याचा दिवस निरोगी होतो. माहिती मिळवा, निरोगी निवडी करा आणि हृदयविकाराच्या धोक्यांपासून स्वतःचे आणि आपल्या प्रियजनांचे संरक्षण करण्यासाठी जागरूकता पसरवा.